چكيده: سياست خارجي تركيه با ظهور اسلام‌گرايان حزب عدالت و توسعه تغييرات شگرفي به خود ديد. اين تغييرات سبب شد تركيه تا حدودي به جمهوري اسلامي و محور مقاومت نزديك شود و از اسراييل و حاميان منطقه‌اي و بين‌المللي آن دور گردد. مساله فلسطين، حمله اسراييل به ناو حامل كمك‌هاي مردمي به غزه، عدم اجازه اسراييل به داود اوغلو براي سفر به غزه و ديدار با مقامات حماس، تنش‌هايي را در روابط دو كشور به وجود آورد. همچنين، بحث برنامه هسته‌اي ايران و حمايت تركيه از حقوق صلح‌آميز هسته‌اي تهران به خاطر ملاحظات اقتصادي خود، مخالفت با درخواست آمريكا براي گشودن جبهه جديد عليه عراق، موجب شد روابط تركيه علاوه بر اسراييل با متحدان غربي‌اش دچار تحول و دگرگوني گردد. واژگان كليدي: حزب عدالت و توسعه، ايران، فلسطين، اسراييل، محور مقاومت - مقدمه: تنش بين تركيه و اسراييل زماني به اوج خود رسيد كه آنكارا، تلاويو را به خاطر تهاجم اين كشور به نوار غزه در دسامبر 2008 طي عمليات كستليد(1) مورد مذمت قرار داد. هدف از اين عمليات، قطع حملات موشكي پي‌درپي حماس به غيرنظاميان اسراييلي بود. بعدها مشاجره لفظي نخست‌وزير تركيه، رجب طيب اردوغان، با شيمون پرز در اجلاس جهاني داووس در 2009، سردي روابط دو كشور را بيش از پيش عيان نمود. در اكتبر 2009، تركيه با لغو ناگهاني حضور اسراييل در مانور هوايي «عقاب آناتولي» كه چندين كشور در آن مشاركت داشتند، نارضايتي خود را اعلان نمود. رهبران اسراييلي نيز واكنش شديدي نسبت به مواضع تركيه از خود نشان دادند و به شدت از سياست‌هاي آنكارا در منطقه انتقاد نمودند. مدت‌ها بعد، پخش يك مجموعه سريال ضد اسراييلي در تلويزيون دولتي تركيه كه در آن از نيروهاي نظامي رژيم صهيونيستي به عنوان قاتلان بي‌رحم و متجاوزان به عنف ياد شده بود، سبب افزايش تنش بين اين دو متحد منطقه‌‌اي شد. از پاييز 2009 هفته‌اي را نمي‌توان يافت كه در آن اردوغان مقامات اسراييلي را مورد سرزنش قرار ندهد. در نهايت اينكه، حمله كوماندوهاي اسراييلي به كشتي حامل كمك‌هاي مردمي به غزه و امتناع تلاويو از عبور اين كمك‌ها در ژوئن 2010 كه در آن نه اسلام‌گراي ترك به همراه يك نفر تبعه ديگر كشته شدند، فرصت ديگري را براي دولت اردوغان به وجود آورد تا به خصومت خود با اسراييل ادامه دهد و در نتيجه اين وقايع بود كه اردوغان محبوب‌ترين شخصيت كاريزماتيك در افكار عمومي جهان عرب شد، طوري كه هيچ فرد غير عربي تا آن موقع به چنين موقعيتي دست نيافته بود. تنش در روابط آنكارا – تلاويو بخشي از نگاه جديد سياست خارجي تركيه است كه تحليل‌گران منطقه‌اي و نظام بين‌الملل از آن به عنوان دوري از غرب و علاقه به روابط با جهان اسلام، از جمله كشورهاي محور مقاومت مانند ايران، سوريه، حماس، حزب‌الله و اخيراً عراق ياد مي‌كنند. بخش اول اين مقاله به بررسي مختصر اتحاد راهبردي آنكارا – تلاويو در دهه 90 و اوايل هزاره جديد ميلادي قبل از ظهور حزب عدالت و توسعه مي‌پردازد. قسمت دوم برون رفت تركيه از سياست خارجي نشأت گرفته از الگوهاي غربي را مورد كنگاش قرار مي‌دهد. بخش سوم توضيح مي‌دهد كه چگونه تغييرات حادث در محيط راهبردي تركيه و همچنين جو داخلي اين كشور در اوايل قرن بيست‌ويكم، منجر به ظهور نگاه جديدي در تركيه و سياست خارجي اين كشور شد و اين رويكرد با تنش‌هاي جديدي در روابط دو جانبه همراه گرديد. بخش آخر نيز تأثير تغييرات واقع شده در سياست آنكارا بر روي سياست جهاني و نيز خاورميانه بزرگ را بررسي مي‌كند.